Kontrola trzeźwości w pracy 2023 — kiedy możesz zbadać pracowników?

Przed nowelizacją ustawy Kodeksu Pracy o dotyczącej kontroli trzeźwości w pracy pracodawca mógł reagować tylko w jednoznacznych przypadkach. Teraz ustawodawca poszerzył prawa pracodawcy, które mają na celu przede wszystkim ochronę zdrowia pracownika oraz ochronę mienia w firmie. Zmiany zostały zatwierdzone 1 grudnia 2022 roku i weszły w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Kiedy pracodawca może wykonać badanie pracowników alkomatem? Sprawdź, jak wygląda kontrola trzeźwości w pracy w 2023 roku.

Badanie pracowników alkomatem oraz na substancje odurzające — nowe przepisy od 2023 roku

Dotychczas polscy przedsiębiorcy nie mieli zbyt dużego pola manewru w zakresie kontrolowania swoich pracowników. A przypadki, w których pracownicy spożywali alkohol lub zażywali środki odurzające na terenie zakładu pracy, z roku na rok zdarzały się coraz częściej. W 2023 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu Pracy z zakresu kontroli trzeźwości, która bazuje na obowiązujących dotychczas uregulowań w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Obecnie pracodawca ma prawo do prewencyjnej kontroli pracowników, jeśli podejrzewa, że w czasie pracy spożywają oni alkohol lub środki odurzające, które swoim działaniem przypominają działanie trunków alkoholowych. Jest to możliwe w ramach ochrony określonych dóbr materialnych.

Drugą kwestią, która została uregulowana w czasie zmiany przepisów, jest niedopuszczenie do pracy pracownika, wobec którego pojawia się uzasadnione podejrzenie, że przebywa w miejscu pracy w stanie nietrzeźwości, po spożycia alkoholu lub środków odurzających.

Jak wprowadzić kontrolę prewencyjną z zakresu kontroli trzeźwości w pracy?

Pracownik, który spożywał na terenie zakładu pracy alkohol lub inne środki odurzające może zostać zbadany przy pomocy urządzeń, które nie wymagają wykonania badania laboratoryjnego. Urządzenia wykorzystane do badania powinny mieć potwierdzoną kalibrację lub wzorcowanie przez odpowiednie instytucje.

Aby móc przeprowadzać badania, które wykazują stan nietrzeźwości pracowników na terenie firmy, konieczne jest poinformowanie pracowników zmianach w regulaminie stosownym obwieszczeniem. Każdy pracodawca jest zobligowany do przygotowania aktu wewnętrznego, który informuje:

• o dacie wdrożenia zmian,
• informację o tym, co będzie stanowiło przedmiot badań,
• określa, kogo dokładnie dotyczy badanie trzeźwości,
• w jaki sposób badanie zostanie wykonane,
• jak będzie wyglądało badanie, np. wyrywkowo, raz dziennie, przed rozpoczęciem pracy czy w trakcie dnia.

Jeśli badanie wykaże, że pracownik spożywał alkohol lub środki odurzające i przebywa w miejscu pracy w stanie po spożyciu (gdy w wydychanym przez niego powietrzu jest od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3) lub stanie nietrzeźwości (gdy, stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu przekracza 0,25 mg w 1 dm3), pracodawca jest zobowiązany wdrożyć odpowiednie kroki, a może również rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym.

Dlaczego warto wdrażać prewencyjną kontrolę trzeźwości w zakładzie pracy?

Działanie pracodawców zgodnie z ustawą Kodeksu Pracy o nietrzeźwości w miejscu pracy może być uzasadnione dwoma istotnymi czynnikami, które są dokładnie określone w artykule 22.1c, artykule 22.1e § 2 k.p. Prewencyjna kontrola trzeźwości może być spowodowana:

• obowiązkiem zapewnienia ochrony życia oraz zdrowia osób, które pozostają w stosunku pracy z pracodawcą oraz tych, które przebywają na terenie firmy, np. klienci;
• obowiązkiem zapewnienia ochrony mienia na terenie firmy.

Bez względu na to, czy pracownik spożywał alkohol, czy też środki odurzające o podobnym działaniu, jego zachowanie może stanowić zagrożenie dla innych ludzi. Z tego względu, w przypadku uzasadnionych podejrzeń, warto dokonywać kontroli trzeźwości wśród pracowników.

Co ważne, wdrożenie nowych regulacji nie jest obowiązkiem pracodawcy. Każdy właściciel firmy może je wprowadzić, ale nie musi. Podjęte działania będą w tym przypadku skutkiem indywidualnych decyzji. Jeśli pracodawca podejmie decyzję o wdrożeniu kontroli trzeźwości, to sposób, w jaki zostaje ona wykonywana, nie może naruszać godności pracowników oraz ich dóbr osobistych.